poradniki

Komendy Linux

Terminal czyli emulator konsoli służy do komunikacji z systemem za pomocą wydawanych poleceń. No dobra to by było tyle jeżeli chodzi o teorię czym jest konsola i do czego służy. Przejdziemy do najważniejszych komend w systemie linux.

Komendy i Polecenia Linux

System plików Linux

man – pokaż pomoc
Poleceniem man (manual) wyświetlimy pomoc dla danej komendy i czasem przykład użycia. Np. man cd wyświetli opis – jak używać komendy cd, jaki ma opcje. Użyj q, żeby wyjść z trybu czytania pomocy.

man ip

pwd – pokaż ścieżkę do katalogu bieżącego
Polecenie pwd (Print Working Directory) wyświetla aktualną ścieżkę do katalogu – folderu, w którym własnie jesteśmy.

ls – zawartość katalogu
Jedna z najczęściej używanych komend systemu Linux, ls (List) wyświetla całą zawartość folderu (pliki i foldery), w którym się znajdujemy

cd – zmiana katalogu
Za pomocą cd (Change Directory) zmieniamy miejsce / katalog w którym się znajdujemy.

 cd /etc/

mkdir – tworzenie katalogu
Czas stworzyć nowy folder z komendą mkdir (Make Directory).

mkdir nazwa_katalogu

rmdir – usuwanie katalogu
Usuwa wybrany folder z komendą rmdir (Remove Directory).

rmdir nazwa_katalogu

touch – tworzenie pliku
Po folderach czas na utworzenie nowego pustego pliku.

 touch nazwa_pliku

 touch moj_plik.tct

cp – kopiuj
Do kopiowania plików słóży polecenie cp (Copy). Możemy utworzyć kopię pliku w tym samym folderze pod nową nazwą

mv – przenieś
Polecenie mv (Move) służy to przeniesienia pliku do innego folderu.

rm – usuń /delete
Kiedy kończymy pracę z plikiem i chcemy go usunąć wystarczy użyć komendy rm

rm moj_plik.txt

chmod – zmienia prawa dostępu do pliku

chmod o+r plik – udziel innym prawo do czytania pliku
chmod a-x plik – zabierz wszystkim prawo do wykonywania pliku
chmod g=rw plik – ustaw prawa do czytania i pisania dla swojej grupy
chmod -R go+w katalog – ustawia prawa wszystkim plikom w katalogu i jego podkatalogach (–recursive)

chmod rwx moj_plik.txt

* grupy użytkowników: u – user, g – group, o – others, a – all
* prawa dostępu: r – read, w – write, x – execute

chmod -R 777 moj_plik.txt

0 lub — brak praw dostępu
1 lub –x wykonywanie
2 lub -w- czytanie
3 lub -wx zapis
4 lub r– zapis i wykonywanie
5 lub r-x odczyt
6 lub rw- odczyt i zapis
7 lub rwx odczyt, zapis i wykonywanie

find – wyszukiwanie

find moj_plik.txt

Komendy sieciowe Linux

Na początek dobrze jest zainstalować pakiet narzędzi net-tools. W systemie Debian wystarczy w terminalu wpisać :

sudo apt-get-install net-tools

Natomiast na potrzeby Wi-Fi

sudo apt install wireless-tools

ip ifconfig
Polecenie ip dawniej ifconfig służy do sprawdzenia i zmieniania konfiguracji interfejsów.

ip

adres ip naszego komputera

 ip a

iwconfig
Zestaw poleceń do sieci bezprzewodowych

ping
Polecenie ping służy do diagnozowania połączeń sieciowych. Sprawdza aktywność hosta w sieci.

 ping endtech.pl

traceroute
Komenda traceroute służy do badania trasy pakietów w sieci.

traceroute endtech.pl

route
Komenda route służy do sprawdzenia i konfiguracji tras.

nslookup
Polecenie nslookup służy do odpytywania serwerów DNS.

netstat
netstat pokazuje usługi internetowe

netstat -tupl

netstat -tup

whois
Pokazuje informacje whois dla nazwy lub adresu IP

whois endtech.pl

ssh
ssh to program do zdalnego logowania używając połączenia szyfrowanego

ssh nazwa_uzytkownika

scp
kopiowanie plików z wykorzystaniem szyfrowanego połączenia ssh

scp nazwa_pliku :/var/

Procesy linux

ps – pokaż procesy
Polecenie ps (Process Status) wyświetla listę procesów dla aktualnej powłoki:

ps

  ps -f

kill – zakończ proces
Dowolny proces możemy zakończyć za pomocą polecenia kill podając jako argument PID procesu, który chcemy usnuąć np

 kill 102

Logowanie i użytkownicy w systemie Linux

logout
komenda służąca do wylogowania się z terminala

exit
komenda służąca do zakończenia procesu powłoki: tcsh, bash, itp.

passwd
zmień hasło użytkownika

su
komenda do przelogowania się jako inny użytkownik (su, od 'switch user’)

finger
wypisuje wszystkich użytkowników obecnie zalogowanych na danej maszynie (i ich terminale)

finger

finger nazwa_komputera

w
podobnie jak finger wyświetla dane o zalogowanych użytkownikach

id
wyświetla obecną nazwę i grupę użytkownika oraz ich numery (UID i GID)

whoami
wyświetla nazwę użytkownika

shutdown
zamykanie restartowanie systemu linux w zależności od parametru

-r – żądanie restartu systemu
-h – wstrzymanie systemu, efektem tego polecenia będzie zakończenie pracy systemu operacyjnego i/lub wyłączenie komputera (to zależy od systemu)
-H – wstrzymanie pracy komputera po zamknięciu pracy systemu operacyjnego.
-P – po zakończeniu pracy systemu komputer ma zostać wyłączony.
-c – anulowanie żądania wyłączenia systemu. Tutaj nie używamy argumentu CZAS.
-k – służy tylko wysłania wiadomości o możliwości wyłączenia systemu
CZAS może przyjmować różne formy w podręczniku man wyodrębnione są następujące elementy:
now – oznacza natychmiastowe wykonanie zamknięcia systemu
+m – oznacza zamknięcie systemu za m minut
mm:hh – oznacza zamknięcie systemu o dokładnej godzinie

 shutdown -r

Dyski

df
wypisuje rozmiary i ilość dostępnego miejsca na zamontowanych dyskach (w kilobajtach i w procentach)

df /dev/sda1 – ogranicz wyniki tylko do jednej partycji

df -h – wyświetl rozmiary w wygodnych dla użytkownika jednostkach (human readable)

df -m – rozmiary w megabajtach

du
policz rozmiary katalogów i plików zawartych w podanym katalogu

du – rozmiar obecnego katalogu

du katalog – policz rozmiar podanego katalogu

du -s – wypisz tylko sumę, a nie rozmiary poszczególnych podkatalogów

du -sm – wypisz tylko sumę dla każdego katalogu i podaj rozmiar w megabajtach

du -sm dir* | sort -n – posortuj wyniki od najmniejszego do największego z podanych katalogów