Podział dysku na partycje

Zacznijmy może na początek od teorii.

Partycja dyskowa to spójny fizycznie wydzielony obszar dysku twardego, na którym przechowywane są nasze dane. W systemie Windows partycje rozpoznajemy po literze dysku : C,D itp. W przypadku komputerów z preinstalowanym systemem tj. gdy system mamy zainstalowany przez producenta zazwyczaj mamy tylko jedną widoczną partycje zawierająca całą przestrzeń naszego dysku. Często możemy odnaleźć także w takim przypadku partycje ukryte które zawierają tzw. backup czy recovery partition czyli np. kopie systemu, sterowniki czy narzędzia diagnostyczne.

W przypadku awarii systemu operacyjnego : nie chce się uruchomić, zawiesza się na logo Windows często dochodzi do sytuacji, że tracimy wszystkie nasze dane ponieważ zazwyczaj reinstalujemy system i formatujemy nasza partycję systemową. Aby zminimalizować straty zaleca się podział dysku właśnie na partycje. Dzięki temu zabiegowi w przypadku przeinstalowania systemu tracimy dane jedynie z dysku systemowego natomiast pliki na pozostałych zostają nie tknięte. Podział dysku umożliwia nam także lepsze zarządzanie naszymi danymi. Oddzielnie możemy utworzyć partycje na filmy oddzielnie na gry itp. A nie oszukujmy się wiele osób nie świadomych ryzyka utraty danych zdjęcia, czy muzykę trzyma w domyślnych folderach Windowsa, które to są właśnie na partycji systemowej.

Najpopularniejszy systemy plików :

FAT32 – odmiana systemu plików FAT, po raz pierwszy zastosowany w systemie operacyjnym Windows 95 OSR2, następca FAT16.

FAT32, który pomimo nazwy sugerującej 32 bity, wykorzystuje tylko 28 z nich pozwalając teoretycznie na opisanie 268 435 438 klastrów (powiązanie systemowe mniejszych obiektów w jeden większy), co umożliwiałoby użycie go na 16 TB dyskach twardych z sektorami 512-bajtowymi. Z powodu ograniczeń wynikających z 32-bitowego pola w boot sektorze, określającego rozmiar partycji w sektorach, rozmiar partycji obsługiwanej w tym systemie plików nie może przekroczyć 2 TB dla 512-bajtowych sektorów i 16 TB dla dysków o sektorach 4096-bajtowych. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie pomocy technicznej Microsoftu. Maksymalny rozmiar pliku w tym systemie to 4 GB – 1 B (232 B – 1 B). Limit rozmiaru pliku wynika z kompatybilności ze starszymi systemami i wielkości pola w tablicy katalogu określającego rozmiar pliku (2 GB – 1 B to limit rozmiaru pliku od czasów DOS-u w wersji 3.x – pomimo ówczesnego limitu 32 MB na partycję dyskową).

W momencie powstania FAT32 był lepszy od swojego poprzednika – FAT16, jednak od samego początku był planowany jako system plików dla “domowych” wersji Windows, gdyż już wtedy istniał NTFS, który przeznaczony był dla profesjonalnych wersji systemów Microsoftu.

NTFS (ang. New Technology File System) – standardowy system plików systemu Windows NT i jego następców (Windows 2000, Windows XP, Windows Server 2003, Windows Vista, Windows Server 2008, Windows 7, Windows 8).

NTFS wywodzi się od systemu plików HPFS, opracowanego przez Microsoft i IBM dla systemu OS/2. Został wprowadzony w celu zastąpienia starszego FAT-u, używanego w MS-DOS. Zaczerpnięte z HPFS ulepszenia w stosunku do FAT-u obejmują obsługę metadanych oraz dodanie struktur poprawiających szybkość pracy z dużą liczbą plików oraz dyskami o dużej pojemności. Dalsze ulepszenia (w stosunku do HPFS) polegają na wprowadzeniu listy kontroli dostępu (ACL) i dziennika operacji dyskowych (ang. journal).

Ponadto NTFS nie ma tak ostrego ograniczenia dotyczącego maksymalnego rozmiaru pliku (do 4GB w FAT32), co umożliwia na przykład przechowanie obrazu płyty DVD na dysku twardym, bez dzielenia go na mniejsze pliki.

ext4 (ang. Fourth Extended File System) – czwarta wersja rozszerzonego systemu plików, następca ext3. Obecnie jeden z najpopularniejszych systemów plików dla Linuksa. Obecny jest w źródłach Linuksa od wersji 2.6.19. Od wersji jądra 2.6.28, wydanego 25 grudnia 2008 roku, uznany za stabilny.

ReiserFS (zwany także Reiser3) – system plików zaprojektowany i zaimplementowany przez firmę Namesys kierowaną przez Hansa Reisera. ReiserFS jest częścią jądra Linuksa.

ReiserFS był jednym z pierwszych systemów plików z księgowaniem (ang. journaling) dla Linuksa. Podobnie jak w ext3, księgowanie zapewnia atomowość operacji na systemie plików w odróżnieniu od ext2, dla którego czas reakcji systemu plików jest nieprzewidywalny. Za zwiększenie bezpieczeństwa danych płaci się niską szybkością operacji (z powodu konieczności aktualizacji kroniki – ang. journal) i przestrzenią dyskową (kronika zajmuje miejsce).

ReiserFS do przechowywania obiektów używa algorytmu B-drzew. Znany jest z efektywnego przechowywania i dostępu do dużej liczby małych plików (szczególnie w jednym katalogu). Jest to między innymi korzystne przy obsłudze kolejek wiadomości w grupach dyskusyjnych.

Reiser4 – system plików stworzony z myślą o systemie operacyjnym Linux. Jest to nowa wersja systemu ReiserFS napisana od podstaw. System zaprojektowała i zaimplementowała grupa programistów z firmy Namesys pod kierownictwem Hansa Reisera.

XFS – 64-bitowy system plików zaprojektowany przez firmę Silicon Graphics z przeznaczeniem do użycia go w systemie operacyjnym IRIX (wersja UNIX-a firmy SGI). Aktualnie jest dostępna również jego implementacja dla systemu Linux rozwijana przez SGI jako projekt na licencji wolnego oprogramowania.

XFS pozwala na obsługę dużych dysków twardych. Maksymalny rozmiar woluminu jest ograniczony do 16 milionów TB. Natomiast rozmiar pojedynczego pliku może wynosić maksymalnie 263 bajtów czyli ponad 8 milionów TB (dokładnie 8 388 608 TB). Rozmiar jednostki alokacji może wynosić od 512 bajtów (wielkość fizycznej jednostki alokacji) do 1 MB.

XFS posiada szereg cech zaawansowanego systemu plików do zastosowań serwerowych oraz dla wydajnych stacji roboczych. Jednym z nich jest realtime subvolume – udostępnienie procesowi możliwości zarezerwowania dla siebie pasma dostępu do podanego pliku, o podanej szerokości (w bajtach na sekundę). Znajduje to zastosowanie na przykład przy obróbce m.in. plików multimedialnych, gdzie proces musi mieć stały szybki dostęp do plików, aby umożliwić ich edycję na bieżąco.

Drugie rozwiązanie aktualnie szeroko już stosowane to księgowanie metadanych, dzięki któremu sprawdzenie i naprawienie błędów w strukturze systemu plików zajmuje ułamki sekundy. Dane nie są jednak, ze względów wydajnościowych księgowane, co powoduje niekiedy utratę zawartości pliku podczas awarii (jest to możliwe tylko wtedy, gdy metadane zostały zmienione, a dane nie zostały jeszcze zapisane na dysku).

Innym interesującym rozwiązaniem jest możliwość defragmentacji systemu plików XFS zamontowanego i posiadającego otwarte pliki (pliki otwarte w trybie do zapisu nie są defragmentowane). Stworzenie, usunięcie czy modyfikacja pliku, który nie jest aktualnie optymalizowany nie powoduje przerwania tego procesu.

Rodzaje partycji :

Partycja podstawowa to część dysku fizycznego, na której można przechowywać dane lub system operacyjny. Na dyskach z tablicą partycji MBR można utworzyć maksymalnie cztery partycje podstawowe, z czego jedna może być partycją rozszerzoną z wieloma partycjami logicznymi. Na dyskach z tablicą partycji GPT można utworzyć do stu dwudziestu ośmiu partycji podstawowych. Partycje podstawowe i logiczne są również nazywane woluminami.

Partycja rozszerzona – rodzaj partycji, który można tworzyć tylko na podstawowych dyskach MBR (ang. master boot record). Partycje rozszerzone są użyteczne, gdy zaistnieje potrzeba utworzenia więcej niż czterech woluminów na podstawowym dysku MBR – w przeciwieństwie do partycji podstawowych. W ramach jednej partycji rozszerzonej można utworzyć jedną lub więcej partycji logicznych, które następnie można sformatować.
Dysk MBR może zawierać maksymalnie cztery partycje podstawowe albo trzy partycje podstawowe i jedną partycję rozszerzoną z wieloma partycjami logicznymi.
Partycja logiczna, dysk logiczny – wolumin tworzony na partycji rozszerzonej na podstawowym dysku MBR.

Partycje logiczne przypominają partycje podstawowe, chociaż liczba partycji logicznych, jaką można utworzyć na jednym dysku fizycznym, jest nieograniczona, a liczba partycji podstawowych wynosi maksymalnie cztery.

Tworzenie dodatkowych partycji ma sens, gdy np. chcesz mieć ważne dokumenty na dysku widocznym pod odrębną literą. Łatwiej też wykonasz kopię zapasową takiego zbioru danych. Jest ponadto konieczne, gdy chcesz zainstalować inny niż aktualnie używany system operacyjny.

Instalacja MiniTool Partition Wizard Free pobierz

Instalacja programu MiniTool Partition Wizard Home Edition do zarządzania partycjami jest bardzo prosta. Po jego uruchomieniu wystarczy po prostu potwierdzać kolejne etapy działania kreatora instalacji. Instalator nie zawiera żadnych ukrytych dodatków i reklam. Po zakończeniu instalacji program uruchomi się automatycznie. Zaczniemy od zmiany rozmiaru istniejącej partycji w celu utworzenia nowej.

Przejdźmy do tworzenia partycji

Uruchamiamy program następnie musimy zdecydować co chcemy zrobić. Aby utworzyć partycję gdy posiadamy tylko jedna w systemie jak najczęściej to bywa w przypadku z preinstalowanym systemem operacyjnym zaznaczamy na dysk np C następnie wybieramy opcję Move/Resize. Pozwala nam to zarówno zmniejszyć obszar wcześniej już utworzonej partycji tworząc wolne miejsce na utworzenie nowej. W przypadku dysku systemowego oczywiście zależne jest to od wielkości naszego dysku dobrze jest zostawić sobie ok 100GB. Dlaczego aż tyle ? Ponieważ większość z nas i tak instaluje domyślnie programy na dysku systemowym czy jest to np office czy programy do przeglądania zdjęć czy też filmów.

Jeżeli już zmniejszyliśmy rozmiar naszej partycji bazowej w programie pokazuje nam się partycja pod tajemniczą nazwą Unallocated. Jest wolna przestrzeń pod naszą nowa partycje która nie została jeszcze utworzona. Możemy teraz wykorzystać albo całą dostępną przestrzeń albo w zależności od tego ile będziemy chcieli mieć utworzonych partycji tylko jej część by pozostała resztę miejsca przeznaczyć na inne partycje.

Po zakończeniu dzielenia dysku wystarczy kliknąć w przycisk Apply i zaakceptować zmiany. Program sam podzieli nam dysk w zależności od opcji jakie wcześniej wybraliśmy. Czas tworzenia partycji uzależniony jest oczywiście od wielkości naszego dysku i partycji na jakie go podzieliliśmy. Po zakończeniu wprowadzania zmian możemy cieszyć się efektami naszej pracy.